CAMILLE BLATRIX, De barrières van de antieke wereld
La Verrière, Brussel

🕔20 Sep 2019 08:23

CAMILLE BLATRIX
De barrières van de antieke wereld

La Verrière, Brussel
Waterloolaan 50, 1000 Brussel
VAN 5 SEPTEMBER T/M 8 NOVEMBER 2019

CURATOR: Guillaume Désanges
CYCLUS “MATTERS OF CONCERN | MATIÈRES À PANSER”

Voor het tweede luik van de cyclus “Matters of Concern | Matières à panser” gestart in april 2019 in La Verrière, de Brusselse ruimte van de Fondation d’entreprise Hermès, presenteert curator Guillaume Désanges een persoonlijke tentoonstelling van de Franse kunstenaar Camille Blatrix.

GEVOELIGE ZAKEN

Door Guillaume Désanges

Camille Blatrix, Untitled (detail), 2017, plastic, verf, roestvrij staal, zilver, plexiglas, afdruk op aluminium via anodische oxidatie, 5 × 42 × 27 cm.
Met dank aan de kunstenaar, de galerie Balice Hertling en de galerie Andrew Kreps. Foto © Dario Lasagni.

“De sculpturen van Camille Blatrix, die hij zelf ‘emotionele objecten’ noemt, lijken vreemde industriële producties te zijn, onwaarschijnlijke artefacten afkomstig uit een afwijkende techno-kapitalistische wereld. Zijn voorkeurgrondstoffen (aluminium, hout, glas…), gekoppeld aan complexe technieken (zoals 3D-modellering), worden bewerkt zoals in een industrieel verwerkingsproces, hoewel hier alles op zorgvuldige wijze met de hand wordt gemaakt. Het resultaat is een perfecte afwerking waarbij de formele koudheid wordt afgezwakt door de indiciële aanwezigheid van motieven die blijk geven van een intimiteit (een gescheurd vel papier, handgeschreven nota’s, een bloem of enkele tranen). Een beetje alsof hun overdreven ‘industrieuse’ productie een register van intense emoties moet bedekken om deze beter te kunnen kanaliseren, standaardiseren en verspreiden. Vanaf dan zijn deze objecten een parodie door hun onzekere functie, aarzelend tussen functioneel en ornament, afglijdend naar het imaginaire, het dromerige of het surrealisme. Ze vertonen een soort verleiding en sensualiteit waarvan men niet goed weet of ze eraan weerstaan of in tegendeel het resultaat zijn van hun ‘corporatieve’ karakter. Rond deze ambigue objecten maakt de kunstenaar ook een aantal tekeningen en houtinleg met figuratieve motieven, aarzelend tussen picturaal symbolisme, allegorie en grafische communicatie. Het geheel vormt een mysterieus oeuvre inspelend op de spanningen tussen design en sculptuur, rede en verlangen, natuurlijkheid en kunstmatigheid.

Zicht op de tentoonstelling van Camille Blatrix, New Day Rising, 2018, Taylor Macklin, (Zurich, Zwitserland).
Met dank aan de kunstenaar en aan de galerie Balice Hertling © DR.

Als genodigde in het kader van de cyclus ‘Matters of Concern | Matières à panser’ stelt de kunstenaar ons een installatie voor op maat van La Verrière. De titel, ‘De barrières van de antieke wereld’ is een uitdrukking die tegelijk romanesk en technisch is omdat hij, in een soort kunstenaarsbargoens, verwijst naar de grenzen opgelegd door de obsessie voor detail en afwerking. Een referentie naar de virtuositeit en de zoektocht naar perfectie in de handenarbeid die aan de oorsprong ligt van dit nieuwe project in een reflexieve relatie tot het ambacht. De tentoonstelling stelt een architectuur van een labyrintische inspiratie voor met objecten, houtinleg en tekeningen. Nauwkeurig samengesteld biedt deze topografie een fysiek parcours aan dat tegelijk spiritueel en affectief is. Ze verwijst naar min of meer openlijk verklaarde, intieme en biografische elementen, meer bepaald naar de vader van de kunstenaar, eerst schilder en vervolgens scheepstimmerman wiens praktijk tussen kunst en ambacht voor de hand liggende verwijzingen heeft naar de kunst van zijn zoon. Via deze onuitgegeven constructie behoudt de kunstenaar een dunne lijn tussen methode en instinct, met een manifeste aandacht voor de materie en de affectieve band.

Camille Blatrix, And…, 2018, acajou, houtinleg, spiegel, 65 × 35 × 4 cm.
Met dank aan de kunstenaar en aan de galerie Balice Hertling. Foto © Stefan Stark.

Hierdoor vertegenwoordigt het werk van Camille Blatrix op perfecte wijze de sfeer rond de uitwerking van de cyclus ‘Matters of Concern | Matières à panser’ die een terugkeer naar de materie voorstelt, maar gevoed wordt door spirituele, symbolische, zelfs therapeutische bekommernissen als kritisch alternatief op de gedematerialiseerde modi van de dominante economie. De kunstenaar behoort immers tot een generatie die opnieuw aandacht heeft voor traditionele knowhow en ambachtelijke technieken (keramiek, houtsculptuur, houtinleg en tapisserie), niet uit nostalgische of conservatieve overwegingen maar via een actualisering door moderne overwegingen. Een engagement van lichaam en geest die bij Blatrix eerder immanent dan transcendent is. Zijn artistieke economie berust op een onthaal van directe emoties en intuïties die soms zijn getint door een zekere melancholie die hij laat binnendringen in de materie en de vormen. Een sentimenteel materialisme tegengesteld aan de ironie en het cynisme van sommige postmoderne sculpturale praktijken. De kunst van Blatrix mikt eerst op een geloof in het vermogen van de fysieke materie om emoties te condenseren en te verspreiden zonder hiervoor veel woorden nodig te hebben. Hierdoor zijn objecten met een vage functie altijd vaagweg functioneel.

Transitieve mechanismen, doorgevers van humeur en energie. Het is hierin dat de relatie van de artiest met de economische wereld geen zaak van ‘design’ is, maar dieper is verankerd in de relatie van de transactie van waarden en wensen die te maken hebben met het libidinale karakter van het laat-kapitalisme.

Camille Blatrix, Skin (detail), 2016, houtinleg, synthetisch ivoor, aluminium, 35 × 90 cm.
Met dank aan de kunstenaar en aan de galerie Balice Hertling © DR.

Camille Blatrix, Skin, 2016, houtinleg, synthetisch ivoor, aluminium, 35 × 90 cm.
Met dank aan de kunstenaar en aan de galerie Balice Hertling © DR.

Als erfgenaam van het Amerikaanse ‘Finish Fetish’ van de jaren 1960 die minimalistische kunst benadert door het onthullen van (zoals de naam het aangeeft) de totemische, sensuele natuur van industriële sculptuur, omarmt de kunst van Blatrix ascese en verlangen in één en dezelfde beweging. Een demarche die doet denken aan het gedachtengoed van kunstenaar en schrijver Pierre Klossowski in La Monnaie vivante over de impact van de industrie op het morele leven van het individu en de perverse relatie tussen libido, consumptie, netheid en de herformulering van affecten. Een kijk die verwijst naar het verschuivende karakter van de dagelijkse voorwerpen maar ook van de kunst, tussen gebruik en gefantasmeerde projectie.

Om het met de woorden van Klossowski te zeggen:
‘Nul ne songerait à confondre un ustensile avec un simulacre. À moins que ce ne soit qu’en tant que simulacre qu’un objet en est d’usage nécessaire.’
(Niemand zou ook maar overwegen om een gebruiksvoorwerp te verwarren met een schijnvertoning. Tenzij het net in die schijnvertoning is dat het object een nuttige toepassing heeft.)

Camille Blatrix, NiNa, 2014, mahogany, houtinleg, aluminium, zilver, glas, bevestigingsschroeven, 88 × 55 × 27 cm.
Met dank aan de kunstenaar en aan de galerie Balice Hertling © DR.

Nochtans hebben al deze theoretische en kritische overwegingen die we kunnen afleiden uit de vormen van Camille Blatrix weinig te maken met het werk zelf. Algemeen gesproken is zijn werk individueel en autonoom, a priori weinig onder invloed van de onderwerpen en de wereldlijke beslommeringen. Door zich in eerste instantie te wijden aan de praktijk eerder dan aan het discours en vaker te reageren op grillen van het hart dan wel op deze van de kritische gedachte, verwijst het werk niet naar een precieze intentie, zelfs niet naar een bepaald onderwerp.

Wanneer nu en dan fragmenten van fictie opduiken en literaire of cinematografische beelden op een heimelijke manier worden gevormd, weet men nooit exact waarover het gaat. Woordeloos en onbepaald verschijnen deze nauwkeurige objecten zelf zonder bijzonder voorwerp. Hierdoor vertegenwoordigen ze vernieuwde vormen van de traditie van de picturale ijdelheid, met andere woorden een hybride associatie van symbolen en mystiek en een zekere figuratie van de melancholie die men zou kunnen definiëren als een verlangen die des te krachtiger is omdat ze geen doel heeft.”

Guillaume Désanges

Zicht op de collectieve tentoonstelling Camille Blatrix, Franco Vaccari, 2017, galerie Andrew Kreps (New York, Verenigde Staten).
Met dank aan de kunstenaar, de galerie Balice Hertling en de galerie Andrew Kreps. Foto © Dario Lasagni.

DE TENTOONSTELLINGSCYCLUS
“MATTERS OF CONCERN | MATIÈRES À PANSER”

Via deze nieuwe cyclus ingeleid door Guillame Désanges in La Verrière in het voorjaar van 2019 wordt ons voorgesteld om terug te keren naar de materie, maar deze keer gevoed door symbolische, animistische, etnografische, fetisjistische, therapeutische of magische bezorgdheden, als alternatieve kritiek op de gedematerialiseerde modi van de dominante economie. Door te verwijzen naar “andere” gedachten en praktijken in het hart van onze gemeenschappen en elders, wil men even stilstaan bij de aandachts- en curiositeitsmodi die subtiel hun intrede doen in de verschillende categorieën van de hedendaagse kunst.

“Matters of Concern | Matières à panser” is een vervolg op de twee vorige tentoonstellingscycli onder de titel “De gebaren van het denken” (2013-2016) en “Ballistische poëzie” (2016-2019) voorgesteld in La Verrière.

BIOGRAFIE CAMILLE BLATRIX

© Jean Picon.

Camille Blatrix werd in 1984 geboren in Parijs. Hij leeft en werkt in Brussel.
De sculpturen van Camille Blatrix, die zijn opleiding kreeg aan de Ecole nationale supérieure des beaux-arts van Parijs, zijn artefacten uit de nabije toekomst die zijn afgeleid van dagelijkse voorwerpen die in functie van hun gebruik zijn aangepast. Met het voorkomen van industrieel gemaakte machines, zijn het in werkelijkheid allemaal kunstwerken van de hand van de kunstenaar en leveren zo het bewijs van zijn vakmanschap en beheersing van de zogenaamd traditionele technieken: bewerken van hout, glas, aluminium en houtinleg... In 2014 behaalde Camille Blatrix de Prix Fondation d'entreprise Ricard en de Prix des Amis des Beaux-Arts van Parijs.

RECENTE INDIVIDUELE EN COLLECTIEVE TENTOONSTELLINGEN (SELECTIE)

De laatste jaren werd zijn werk voorgesteld tijdens individuele en collectieve tentoonstellingen in het Palais de Tokyo (Parijs) met “L’ennemi de mon ennemi”, in het Hessel Museum of Art – CCS Bard Galleries (Annandale-on-Hudson), in het MRAC van Sérignan, in Lafayette Anticipations (Parijs), bij Taylor Macklin (Zurich) in 2018 en daarvoor in de galerie Balice Hertling (Parijs) in 2017 of nog in CCA Wattis (San Francisco) in 2016. Camille Blatrix nam in 2016 deel aan de Biënnale van Rennes en in 2015 aan de Biënnale van Lyon.

De Fondation d’entreprise Hermès presenteerde zijn werk al in het kader van de collectieve inaugurale tentoonstelling van de cyclus “Matters of Concern | Matières à panser” in La Verrière (Brussel).

CURATOR GUILLAUME DÉSANGES

© Isabelle Arthuis.

Guillaume Désanges is tentoonstellingscurator en kunstcriticus. Hij staat aan de leiding van Work Method, een onafhankelijk productiehuis. Hij zorgt voor de internationalisering van tentoonstellingsprojecten en conferenties.

Eerdere projecten “Amazing! Clever! Linguistic!, An Adventure in Conceptual Art” (2013, Generali Foundation, Wenen, Oostenrijk), “Une exposition universelle, section documentaire” (2013, Biënnale Louvain-la-Neuve, België), “Curated Session #1: The Dora García files” (2014, Perez Art Museum, Miami, USA), “Ma’aminim / Les Croyants” (2015, musée d’Art et d’Histoire, Saint-Denis & Tranzitdisplay, Praag, Tsjechische Republiek), “The Méthode Room” (2015, Chicago, Verenigde Staten), “Poésie balistique” (2016-2019, La Verrière, Brussel), “L’Esprit français. Contre-cultures 1969-1989” (2017, la maison rouge, Parijs), “L’Ennemi de mon ennemi” (2018, Palais de Tokyo, Parijs), “Spolia” (2018-2019, Grand Café, Saint-Nazaire)